Όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τα αντηλιακά

Τι δείκτη προστασίας πρέπει να έχει ένα αντηλιακό; Είναι όντως καλύτερα τα αντηλιακά με SPF πάνω από 50 από αυτά που έχουν SPF 30; Τι σημαίνει «ευρέος φάσματος»; Είναι όλα τα συστατικά των αντηλιακών εξίσου αποτελεσματικά και ασφαλή; Και γιατί έχει αυξηθεί η συχνότητα του πιο επικίνδυνου καρκίνου του δέρματος, του μελανώματος, από τότε που άρχισε η ευρεία χρήση των αντηλιακών;

Είναι η καλύτερη εποχή για να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα, γράφει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς». Ακόμα και να έχει συννεφιά εκεί όπου βρίσκεστε, οι υπεριώδεις ακτίνες του ηλίου που

φτάνουν στο δέρμα σας είναι πιο έντονες απ’ ό,τι τις άλλες εποχές του χρόνου.

Προστασία και φάσμα

Υπάρχουν κυρίως δύο είδη ηλιακής ακτινοβολίας: η υπεριώδης ακτινοβολία Β (UVB) που προκαλεί εγκαύματα και καρκίνο του δέρματος και η υπεριώδης ακτινοβολία Α (UVA) η οποία δημιουργεί ρυτίδες και καρκίνο του δέρματος.

Ο δείκτης προστασίας από τον ήλιο (SPF) που αναγράφουν τα αντηλιακά αφορά την προστασία έναντι της UVB. Όσο πιο υψηλός είναι ο SPF τόσο περισσότερο μπορεί να εκτεθεί κάποιος στον ήλιο πριν πάθει έγκαυμα.

Υπάρχουν όμως δύο σημαντικές λεπτομέρειες. Πρώτον, η βαθμολόγηση των αντηλιακών – άρα του SPF – έχει γίνει φορώντας κάποιος ένα παχύ στρώμα αντηλιακού και όχι με την ελάχιστη ποσότητα που είθισται να χρησιμοποιούμε. Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως για να έχει αποτέλεσμα το αντηλιακό, ένας ενήλικος με μαγιό πρέπει να αλείφεται με τρεις κουταλιές της σούπας αντηλιακό κάθε δύο ώρες. Ωστόσο, εμείς συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε το ένα τέταρτο ή στην καλύτερη περίπτωση τη μισή από αυτήν την ποσότητα.

Δεύτερον, η αποτελεσματικότητα του SPF πάνω από το 30 (το 30 δεσμεύει το 97% της UVB όταν χρησιμοποιείται σε παχύ στρώμα) αυξάνεται μόνον κατά 1% ή 2%. Όμως, με τον τρόπο που τα χρησιμοποιούμε, ένα αντηλιακό με SPF 30 αντιστοιχεί σε προστασία ίση με… 2,3 έως 5,5, ενώ ένα αντηλιακό με SPF 50 αντιστοιχεί σε προστασία 2,7 έως 7,1, σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύθηκε προ ημερών στην επιθεώρηση «Drug and Therapeutics Bulletin».

Η UVA, η οποία αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 95% της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια της γης, δεν αντικατοπτρίζεται στον SPF. Η φράση «ευρέος φάσματος» υποδηλώνει και προστασία από την UVA, δεν υπάρχει όμως αριθμητική βαθμολόγηση της προστασίας που παρέχει εναντίον της.

Όπως και να έχει, οι δερματολόγοι συνιστούν να διαλέγουμε αντηλιακά ευρέος φάσματος με SPF 30 ή 50 και πριν εκτεθούμε στον ήλιο να κάνουμε επάλειψη με αρκετή ποσότητα κάθε δύο ώρες, διότι καθώς περνάει η ώρα χάνουν την αποτελεσματικότητά τους. Εξάλλου, ακόμα και να αναγράφει το αντηλιακό ότι αντέχει στο νερό (water resistant) πρέπει να επαναλαμβάνεται η επάλειψη μετά το κολύμπι ή αν ιδρώσουμε πολύ.

Το μελάνωμα

Πολλοί φοβούνται ότι η αύξηση εμφάνισης του μελανώματος σχετίζεται με τα αντηλιακά. Ωστόσο, οι πιθανές εξηγήσεις είναι άλλες. Κατ’ αρχήν, με τα αντηλιακά ο κόσμος άρχισε να εκτίθεται περισσότερο στον ήλιο. Επιπλέον, οι περισσότεροι ασθενείς με μελάνωμα έχουν υποστεί ηλιακά εγκαύματα πολύ πριν αρχίσουν να φορούν αντηλιακό – και πέντε ηλιακά εγκαύματα ανά δεκαετία σχεδόν τριπλασιάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος.

Η αύξηση οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι γίνεται πιο εύκολα διάγνωση του μελανώματος τις τελευταίες δεκαετίες.

Όσον αφορά την ασφάλεια των αντηλιακών, εξαιτίας κάποιων ευρημάτων σε ζώα υπήρξαν ανησυχίες για την οξυβενζόνη και την πιθανή δράση της στο ορμονικό σύστημα, τα νεότερα στοιχεία όμως δεν τις επιβεβαίωσαν.

Ένα άλλο συστατικό, το retinyl palmitate, μετατρέπεται στο δέρμα σε μια ουσία που ενδέχεται να προκαλέσει γενετικές δυσμορφίες, γι’ αυτό και τα αντηλιακά που το περιέχουν δεν συνιστώνται στις εγκύους και στις γυναίκες που προσπαθούν να μείνουν έγκυοι.
Όσον αφορά τον συνδυασμό αντηλιακού με εντομοαπωθητικό, τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης των Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ δεν τον συνιστούν.
Μη σας ξεγελά, τέλος, η τιμή ενός αντηλιακού. Ακριβότερο δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην πιο αποτελεσματικό, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του περιοδικού «Consumer Reports».

Άλλα μέτρα

Η καλύτερη συμβουλή για να αποφύγετε τις βλάβες από τον ήλιο παραμένει η αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο το μεσημέρι και το προστατευτικό ντύσιμο με μακριά μανίκια, παντελόνι και καπέλο τις υπόλοιπες ώρες.

Να θυμάστε ότι η άμμος και το νερό αντανακλούν την υπεριώδη ακτινοβολία, εντείνοντας την έκθεσή σας σε αυτήν ακόμα και αν κάθεστε κάτω από ομπρέλα, καθώς και ότι τα βρεγμένα ρούχα παρέχουν από ελάχιστη έως καθόλου προστασία.

Τα σύννεφα, εξάλλου, δεν αποτελούν εμπόδιο για την υπεριώδη ακτινοβολία, συνεπώς ακόμα και όταν έχει συννεφιά, τα μέτρα προστασίας είναι απαραίτητα.

σον αφορά στην έκθεση στον ήλιο που απαιτείται για να παραγάγει ο οργανισμός την απαιτούμενη ποσότητα βιταμίνης D, όσοι έχουν ανοικτόχρωμο δέρμα πρέπει να εκθέτουν χέρια, πρόσωπο ή πλάτη χωρίς αντηλιακό 15 λεπτά δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα, από Απρίλιο έως Σεπτέμβριο (χωρίς να καίγονται όμως). Όσοι έχουν σκουρόχρωμο δέρμα χρειάζονται περισσότερη ώρα.